Wiens privacy beschermen we nu?
Blog van Wim van Deijzen – oprichter en CEO van VCS
Gisteren las ik het nieuws: de politie Amsterdam ‘loerde’ onterecht in de data van milieucamera’s. Ze wordt stevig op de vingers getikt, er wordt wellicht zelf melding gemaakt van dit ‘datalek’ bij de AP! Zo’n nieuwsbericht raakt me. Willen we de keiharde onderwereld van Amsterdam nou stoppen of niet?
Wat is er aan de hand in Amsterdam? Via de gemeentecamera’s bij de milieuzone checkt de gemeente of er vervuilende auto’s de stad in komen. De politie kreeg jarenlang toegang tot beelden van deze camera’s. Dat was onterecht, zo blijkt uit adviezen van de gemeentelijke privacycommissie en extern adviesbureau PBLQ.
De politie doorzocht de cameradata op kentekens die verdacht waren vanuit eerder onderzoek. Dat mag niet zomaar volgens de wet. Burgers wisten niet dat ze door de milieucamera’s ook voor veiligheidsdoeleinden werden gefilmd. Ook is er vooraf geen gedegen plan gemaakt van het gebruik van de camera’s op die locaties.
PBLQ adviseert de gemeente nu niet alleen de samenwerking met de politie te stoppen, maar ook het delen van de data de afgelopen jaren te melden als datalek bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
Krokodillentranen
Dit verhaal maakt mij boos. Het eerste woord dat dat bij me opkomt: krokodillentranen. Na het recente verschijnen van ‘De achterkant van Amsterdam’ was heel Amsterdam in rep en roer. Er zouden kosten nog moeite worden gespaard om de keiharde criminaliteit en halt toe te roepen.
‘Geen overdreven ingreep om criminelen te pakken’
Het doorzoeken van cameradata door de politie op verdachte kentekens (dus verdacht vanuit eerder onderzoek), lijkt mij persoonlijk geen overdreven ingreep om keiharde criminelen te pakken. Ik maak de politie dan ook geen verwijt. Wat mij betreft hoeven we de privacy van deze criminelen niet te beschermen.
De wet is de wet
Maar goed, ik moet het ook nuchter bekijken. Uiteraard moet de wet gehandhaafd worden. Dat is niet anders. Zelfs al zouden we soms nog véél harder willen lopen om de grote criminelen te stoppen.
Maar ik plaats wel kanttekeningen. Onze privacywetgeving is gevormd in tal van jaren, zo niet decennia. Intussen gaan de technologische ontwikkelingen razendsnel en blijft de wetgeving achter.
De afgelopen 4 jaar zijn er tal van technologische mogelijkheden bijgekomen. Juist ook op het gebied van big data, videocontentanalyse (VCA) en data-analyse. Hier houdt de wet vanzelfsprekend geen rekening mee. Dat is zonde en criminelen weten dat.
Kortom, sneller de wetgeving laten meebewegen met de technologische mogelijkheden lijkt me totaal geen overbodige luxe. Want juist met nieuwe technologieën – op basis van artificial intelligence – hoeven privacy en veiligheid elkaar niet uit te sluiten. Niet voor niets gaat de overheid zelf de investeringen hierin verdubbelen.
‘Algoritmes die afwijkingen categoriseren en filteren’
Patronen herkennen
Een voorbeeld: algoritmes die patronen herkennen, afwijkingen vaststellen, deze categoriseren en filteren. En die bij gerede twijfel meteen toestemming vragen van de officier van justitie voor nader onderzoek.
Dan pas achterhalen we persoonsgegevens en mogen we dit vergelijken met eerder onderzoek. Omdat het nu gaat om een verdachte.
Bij VCS hebben we methodes ontwikkeld waarbij we pas in de allerlaatste stap – dus na expliciete toestemming van de officier van justitie – een voertuig herleiden tot de eigenaar. Voor mij is dit geen ‘Big Brother’. Maar een slimme en effectieve manier om ongewenste maatschappelijke fenomenen in de kiem te smoren.
Voor de jeugdzorg
Ik heb het al eerder betoogd. Laten we méér doen met bestaande technologie om de criminele (drugs)wereld aan te pakken. Want het omgekeerde gebeurt nu! Moet de politie in Amsterdam nu langs bepaalde wegen zelf camera’s gaan ophangen om controles uit te voeren? Ze moeten die criminelen tóch opsporen. Waanzin. Dat geld kunnen we wel beter besteden, in de jeugdzorg bijvoorbeeld.
‘Zo’n ‘welles-nietes-discussie’ maakt me boos’
Schijntegenstelling
Daarom maakt zo’n ‘welles-nietes-discussie’ me zo boos. Het lijkt mensen soms meer om hun eigen gelijk te gaan, dan om het beste voor onze samenleving. Laten we verder kijken dan de schijntegenstelling tussen privacy en veiligheid. En samen kansen vinden om met technologie de privacy van inwoners, ondernemers, ambtenaren en bezoekers te beschermen, terwíjl we vechten voor meer veiligheid. Zullen we het voortaan zo doen?
Bronnen
Van Teeffelen, K. (2019, 16 oktober). Politie Amsterdam loerde onterecht in data van milieucamera’s [Nieuwsbericht]. Geraadpleegd via https://www.trouw.nl/binnenland/politie-amsterdam-loerde-onterecht-in-data-van-milieucamera-s~bba1398a/
Tops, P. Van Valkenhoef, J. Van der Torre, E & Van Spijk, L. (2018) Waar een klein land groot in kan zijn. Nederland en synthetische drugs in de afgelopen 50 jaar. Geraadpleegd via https://www.politieacademie.nl/actueel/SiteAssets/Paginas/Nederland-toppositie-in-synthetische-drugsproductie/Waar%20een%20klein%20land%20groot%20in%20kan%20zijn.pdf
Tops, P. Tromp, J. (2019) De achterkant van Amsterdam. Een verkenning van drugsgerelateerde criminaliteit. Geraadpleegd via https://assets.amsterdam.nl/publish/pages/918763/onderzoeksrapport_de_achterkant_van_amsterdam.pdf
Koenis, C. (2019, 8 oktober). Kabinet verdubbelt investeringen in kunstmatige intelligentie [Online artikel]. Geraadpleegd via https://www.bright.nl/nieuws/artikel/4877091/kabinet-verdubbelt-investeringen-kunstmatige-intelligentie-ai-economie